Een stap dichterbij stigmavrije media

‘Zayn durft weer niet’ kopte het artikeltje in de Metro een paar weken geleden. Zayn Malik, voormalig One Direction-lid, kwam niet opdagen voor zijn optreden in Dubai. De reden daarvoor: Malik heeft last van hevige angstaanvallen.

Een onbehagelijk gevoel bekroop mij bij het lezen van deze kop. Het lijkt bijna alsof Zayn de schuld krijgt voor het feit dat hij het psychisch niet aankan om een intensief optreden te geven. Vooral het woordje weer in de titel lijkt met een diepe zucht te zeggen ‘dat het wéér zo ver is’. En dan nog het woord durven. Angst heeft inderdaad vaak te maken met dingen niet durven, maar nog veel meer met iets simpelweg niet kúnnen. ‘Hij durft niet’ is in mijn optiek nogal een kinderachtige manier om iemand tussen neus en lippen door voor bange poeperd uit te maken. Door de opmaak van het artikeltje oogt het overigens ook nog eens als een sappige roddel in plaats van een serieus nieuwsbericht. Kort gezegd: nogal een simpele en sensationele manier om iemand die psychisch ziek is zo neer te zetten.

Dit bericht komt trouwens oorspronkelijk bij de Telegraaf vandaan. Ik wist niet dat ik dit ooit zou zeggen, maar de berichtgeving over dit onderwerp doet de Telegraaf toch iets respectvoller.

Overigens is deze manier van berichtgeven geen opzichzelfstaand geval. Stigmatisering van psychische ziektes gebeurt namelijk nogal vaak, volgens Kees Dijkman. Dijkman is coördinator Aanpak Stigma in de Media bij Samen Sterk zonder Stigma. “Vooral de media met een hoge oplage en veel kijkcijfers gaan vaak veel te kort door de bocht. Zij leven bij de dag en zijn geneigd aandacht te trekken door vooral te berichten over incidenten en uitersten”.

Ongeveer een maand geleden kwam Samen Sterk zonder Stigma met de ‘Gouden Regels Stigma en Woordvoering’. Deze regels hebben als doel: een stigmavrije media. Hierbij worden allereerst de woordvoerders van patiëntenorganisaties en GGZ-instellingen aangesproken. De media en journalisten zijn natuurlijk eindverantwoordelijk, maar stigmatisering begint bij de zogenaamde ‘leveranciers’ van het nieuws. Denk aan woordvoerders (van zowel de politie als ggz), psychiaters/psychologen en ervaringsdeskundigen. Bij hen komt het nieuws immers vandaan. De Gouden Regels geven dan ook verschillende tips en tricks hoe om te gaan met o.a. journalisten.

Voor journalisten worden overigens weer andere voorschriften verlangd op dit gebied. Er wordt dan ook gewerkt aan een handleiding voor journalisten over stigmavrije berichtgeving. In ‘Te gek voor woorden’, een rapport van Samen Sterk waarin doelen worden gesteld om de media stigmavrij te maken, staan verschillende criteria die nieuwtjes voor journalisten interessant maken. Als iets spraakmakend, spiksplinternieuw, en/of sensationeel is, maakt dat het vaak iets waard om over te schrijven. “Dat psychische aandoeningen meestal op een negatieve manier in het nieuws komen, heeft met deze drie criteria te maken”, wordt in het rapport uitgelegd. Volgens Kees Dijkman zouden journalisten zich daarnaast niet realiseren hoe stigmatiserend bepaalde uitingen werken. “Als ze zich dit wel zouden realiseren, hebben we al veel gewonnen”. In het voorjaar van 2017 zullen de ‘Gouden Regels’ voor journalisten gepubliceerd worden.

Maar het gaat natuurlijk niet altijd verkeerd. Volgens Kees Dijkman zijn er genoeg voorbeelden te noemen waarin er wél op de juiste manier wordt bericht over psychische ziektes.

Maar ook Kees Dijkman geeft toe: “Helemaal stigmavrij gaan we de media nooit krijgen, maar het kan wel een stuk beter dan nu”.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *